“Altijd bereikbaar? 7 vragen over appjes, mailtjes en thuiswerken na werktijd”

De smartphone heeft ons werk voorgoed veranderd. Even snel dat mailtje beantwoorden op de bank. Een appje van de baas op zondagavond. Een Teams-belletje tijdens het avondeten. Veel werknemers vragen zich af: moet ik hier eigenlijk wel op reageren? En werkgevers twijfelen: hoe houd ik grip op het werk, zonder de grenzen van mijn medewerkers te overschrijden?

In dit blog beantwoorden we zeven veelgestelde en soms verrassend leuke vragen over bereikbaarheid en thuiswerken.

1. Moet ik na werktijd bereikbaar zijn?

In principe geldt: buiten uw werktijd bent u vrij. Er is geen algemene verplichting om 24/7 bereikbaar te zijn. Maar:

• In uw arbeidsovereenkomst of bedrijfsreglement kan een bereikbaarheids- of consignatiedienst zijn afgesproken.

• In bepaalde functies (bijvoorbeeld zorg, IT-storingsdienst) hoort bereikbaarheid soms bij het werk daar moet dan wel iets tegenover staan, zoals een vergoeding.

Geen afspraken? Dan mag een werkgever u best bellen of appen, maar u hoeft niet altijd direct te reageren. Normaal overleg is prima, structurele druk om altijd “aan” te staan is dat niet.

2. Mag mijn werkgever zien wat ik op WhatsApp doe?

WhatsApp op uw privételefoon is privé. Daar hoort de werkgever in principe geen toegang toe te hebben. Anders wordt het als:

• u een zakelijke telefoon met WhatsApp van de zaak heeft;

• u in WhatsApp-groepen met collega’s zaken bespreekt die het bedrijf raken.

Zelfs dan blijft het privacyrecht belangrijk. Meekijken in berichten is alleen in uitzonderlijke gevallen toegestaan en moet altijd proportioneel zijn. Roddelen over collega’s is dus niet slim, maar dat maakt het nog niet automatisch bewijs voor ontslag.

3. Hoe zit het met e-mailcontrole?

Werkgevers mogen bedrijfs e-mailaccounts in bepaalde gevallen controleren, bijvoorbeeld bij verdenking van fraude, lekken van bedrijfsgeheimen of ernstige pesterijen. Maar:

• medewerkers moeten vooraf weten dat controle mogelijk is;

• controle moet zo beperkt mogelijk zijn;

• privégebruik moet binnen redelijke grenzen worden gerespecteerd.

Onze tip: gebruik het zakelijke account zakelijk en houd privézaken op een privéadres. Dat voorkomt discussies.

4. Thuiswerken: mag de werkgever eisen dat ik op kantoor kom (of andersom)?

Tijdens corona was thuiswerken de norm. Inmiddels willen veel werkgevers hun mensen (deels) terug op kantoor. In principe heeft de werkgever het recht de werkplek te bepalen. Wel moet hij rekening houden met:

• gemaakte afspraken in contract of personeelshandboek;

• bijzondere omstandigheden, bijvoorbeeld zorg voor een kind of medische beperkingen;

• goed werkgeverschap: overleg zoeken, belangen afwegen.

Andersom kan een werknemer niet zomaar afdwingen dat hij mag thuiswerken, maar een redelijk verzoek moet serieus worden bekeken. Een weigering moet goed worden gemotiveerd.

5. Mag ik in pyjama achter mijn laptop zitten?

Juridisch is er geen “anti-pyjama-artikel”. Maar u blijft wel in een professionele context. Zeker bij (video)vergaderingen met klanten of collega’s mag de werkgever verwachten dat u verzorgd en representatief verschijnt.

Praktisch:

• Spreek als team een paar basisregels af (bijvoorbeeld: tijdens vergaderingen camera aan en geen pyjama).

• Kies voor comfortabele, maar nette kleding, ook thuis.

6. Kan ik problemen krijgen als ik altijd ja zeg?

Ja, gek genoeg wel. Wie altijd direct reageert op appjes en mailtjes buiten werktijd, schept een verwachting. Als u dan een keer níet reageert, kan dat tot irritatie of misverstanden leiden.

Belangrijker: continu bereikbaar zijn vergroot de kans op stress en burn-outklachten. Werkgevers hebben de plicht te zorgen voor een gezonde werkomgeving. Dat betekent óók grenzen aan werkdruk en bereikbaarheid.

7. Wat als het uit de hand loopt?

Soms gaat het mis: medewerkers voelen zich gecontroleerd of opgejaagd, werkgevers vinden dat er misbruik wordt gemaakt van thuiswerken of vrijheid.

Onze tips:

1. Praat op tijd. Wacht niet tot de frustratie hoog is.

2. Leg afspraken vast. Bijvoorbeeld in een thuiswerkovereenkomst of protocol “digitale bereikbaarheid”.

3. Schakel hulp in als het conflict blijft hangen. Een jurist kan helpen de juridische kaders helder te krijgen en oplossingen te zoeken.

Tot slot
Bereikbaarheid, appjes en thuiswerken horen bij deze tijd. Maar dat betekent niet dat grenzen zijn verdwenen. Met duidelijke afspraken, respect voor elkaars privéleven en kennis van de juridische spelregels blijft het werk leuk óók als uw kantoor deels aan de keukentafel staat.